Ανασκαφή, προστασία και συντήρηση απολιθωμένων κορμών δένδρων και ανάδειξη του Απολιθωμένου Δάσους Κερασιάς στη Βόρεια Εύβοια

Σημαντικά ευρήματα έρχονται στο φως, από τις συστηματικές ανασκαφές που διενεργεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, στην περιοχή Κερασιάς της Βόρειας Εύβοιας.

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου ανέλαβε την διεξαγωγή της ανασκαφικής έρευνας  μετά από απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού κας Λίνας Μενδώνη.

Το Έργο «Ανασκαφή, προστασία και ανάδειξη απολιθωμένων κορμών στο απολιθωμένο δάσος Κερασιάς Ευβοίας», χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο στα πλαίσια της πράξης «ΔΡΑΣΕΙΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ-ΕΞΥΠΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ-ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ» που έχει ενταχθεί στο Σχέδιο Δράσεων για την Ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας.

Το Έργο ανάδειξης του Απολιθωμένου Δάσους της Κερασιάς περιλαμβάνει την πραγματοποίηση ανασκαφών και έργων για την ανάδειξη των υπαίθριων απολιθωματοφόρων θέσεων του Απολιθωμένου Δάσους της Κερασιάς καθώς και σειρά ενεργειών για την προβολή του, στις οποίες περιλαμβάνεται η οργάνωση περιοδικής έκθεσης για την παρουσίαση των ευρημάτων .

Τα πρώτα αποτελέσματα

 Η ανασκαφική έρευνα ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2022 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έχει φέρει στο φως μεγάλο αριθμό απολιθωμένων κορμών και φυλλοφόρων οριζόντων. Ειδικότερα οι ανασκαφές πραγματοποιούνται  στην απολιθωματοφόρα περιοχή έκτασης 17 στρεμμάτων, η οποία ανήκει στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας / Περιφερειακή Ενότητα Εύβοιας και έχει περιφραχθεί

Κατά την διάρκεια των ανασκαφών εντοπίσθηκαν πολυάριθμα τμήματα απολιθωμένων κορμών και φυλλοφόρων οριζόντων που βρίσκονται μέσα σε λιμναία ιζήματα.

Η  ανασκαφική έρευνα διεξάγεται στις θέσεις όπου υπήρχαν ενδείξεις και έφερε στο φως περισσότερα από 160 απολιθωμένους κορμούς και τμήματα δένδρων.

Ειδικότερα στην πρώτη από απολιθωματοφόρες περιοχές που έχουν ήδη ανασκαφεί, αποκαλυφτήκαν και συντηρήθηκαν 58 απολιθωμένοι κορμοί και μεγάλα τμήματα τους. Κατά την διάρκεια της ανασκαφής συλλέχτηκαν πολυάριθμα αποσπασμένα τμήματα κορμών και κλαδίσκων, τα οποία συντηρήθηκαν  με σκοπό τη διατήρηση τους

Επίσης στην ευρύτερη περιοχή συλλέχθηκε τμήματα απολιθωμένων κορμών και 44 φυλλοφόροι ορίζοντες με πολυάριθμα φύλλα, συλλέχτηκαν και αναδείχτηκαν στα εργαστήρια με σκοπό την προστασία τους, την  συντήρηση τους και την μελέτη τους.

Οι νέες απολιθωματοφόρες θέσεις ήρθαν στο φώς συνθέτουν την εικόνα του υποτροπικού δάσους που υπήρχε στην περιοχή την περίοδο του Μειοκαίνου. Πρόκειται κυρίως για κωνοφόρα και πλατύφυλλα δένδρα. Η δημιουργία του σημαντικού αυτού μνημείου της φύσης οφείλεται στις ευνοϊκές συνθήκες απολίθωσης των φυτών που σκεπάστηκαν από ιζήματα. Η διατήρηση των απολιθωμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι έλαβε χώρα η διαδικασία της κύριας απολίθωσης, δηλαδή αντικατάσταση της φυτικής ύλης μόριο προς μόριο από πυρίτιο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της παραπάνω διαδικασίας διατηρούνται πολύ καλά τα μορφολογικά γνωρίσματα των απολιθωμένων κορμών (φλοιός, αυξητικοί δακτύλιοι). Επίσης διατηρείται πολύ καλά η εσωτερική δομή του απολιθωμένου ξύλου με τη μικροσκοπική μελέτη της οποίας προσδιορίζεται το γένος και το είδος του δένδρου από το οποίο προέρχονται. 

Η ανάδειξη του Απολιθωμένου Δάσους Κερασιάς αναμένεται να συμβάλει στην τόνωση της επισκεψιμότητας της περιοχής και μπορεί να αποτελέσει αιτία για την προσέλκυση σχολείων για την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων.

Εκπαιδευτική δράση στο Σχολείο της Κερασιάς

Παράλληλα στα πλαίσια της προσπάθειας ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας με την αξία του Απολιθωμένου Δάσους Κερασιάς οι μικροί μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Κερασιάς Ευβοίας ολοκλήρωσαν βιωματική εκπαιδευτική δράση που οργάνωσε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου για την γνωριμία τους με το Απολιθωμένο Δάσος Κερασιάς και τις εργασίες ανασκαφής, προστασίας και ανάδειξής του.

Το σχολείο επισκέφτηκαν ο Καθ. Νίκος Ζούρος, Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, η κα. Κωνσταντίνα Μπεντάνα, Προϊσταμένη του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου και ο κ. Ηλίας Βαλιάκος, Προϊστάμενος του Τμήματος Ερευνών του Μουσείου.

Την ομάδα της Λέσβου καλωσόρισαν με μεγάλο ενθουσιασμό η δασκάλα του Δημοτικού Σχολείου Κερασιάς κα. Έλενα Σταμούλου και οι 5 μικροί μαθητές της Α’, Β’ και Γ’ τάξης του σχολείου.

Στην έναρξη της εκπαιδευτικής δράσης ο Καθ. Νίκος Ζούρος, Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου ενημέρωσε τους μαθητές για τη μοναδικότητα του Απολιθωμένου Δάσους Κερασιάς αλλά και τις ανασκαφικές εργασίες που πραγματοποιεί το Μουσείο με στόχο την ανάδειξη των απολιθωμάτων του μοναδικού Απολιθωμένου Δάσους Κερασιάς. Παράλληλα αναφέρθηκε στη σημασία γνωριμίας των μαθητών με την πλούσια φυσική κληρονομιά της περιοχής τους και ευχαρίστησε τη δασκάλα του σχολείου για τη συνεργασία προκειμένου οι μαθητές να γνωρίσουν το Απολιθωμένο Δάσος Κερασιάς.

Στη συνέχεια η κα. Κωνσταντίνα Μπεντάνα, Προϊσταμένη του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου με τη βοήθεια της μουσειοσκευής ανασκαφής που δημιουργήθηκε ειδικά για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το χώρο τον ανασκαφών στο Απολιθωμένο Δάσος Κερασιάς ξεκίνησε μαζί με τους μαθητές ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο των απολιθωμάτων, των φυτών, των ζώων αλλά και των εργασιών ανασκαφής στο Απολιθωμένο Δάσος Κερασιάς.

Τα παιδιά ενσάρκωσαν αρχικά το ρόλο του ερευνητή και  συμμετείχαν στη βιωματική δραστηριότητα δημιουργίας φυτικών απολιθωμάτων. Χρησιμοποιώντας υλικά όπως αυτά που φιλοξενούν σήμερα τα ευρήματα του Απολιθωμένου Δάσους Κερασιάς αλλά και σύγχρονα φύλλα από δέντρα στην αυλή του σχολείου τους, οι μαθητές εξοπλίστηκαν με ερευνητική διάθεση και προσομοίωσαν τον τρόπο δημιουργίας απολιθωμάτων και αποτυπωμάτων απολιθωμένων φύλλων. 

Οι βιωματικές δραστηριότητες συνεχίστηκαν και τα παιδιά ενσάρκωσαν το ρόλο του παλαιοντολόγου και συμμετείχαν σε εργασίες ανασκαφής φυτικών απολιθωμάτων όπως αυτές που υλοποιούνται στο Απολιθωμένο Δάσος Κερασιάς. Οι μαθητές με μεγάλο ενθουσιασμό συμμετείχαν στη βιωματική δράση ανασκαφής και με εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία εντόπισαν ‘απολιθωμένα’ φύλλα.

Στη συνέχεια οι μικροί μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Κερασιάς δημιούργησαν μοναδικές, πολύχρωμες ζωγραφιές εμπνευσμένες από τη γνωριμία τους με το Απολιθωμένο Δάσος Κερασιάς.

Τα παιδιά καθόλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής δράσης συμμετείχαν ενεργά, με αμείωτο ενδιαφέρον και με πάρα πολλές ερωτήσεις. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα ολοκληρώθηκε με τα παιδιά να συζητούν για τη μεγάλη πυρκαγιά που έκαψε το πλούσιο δάσος της περιοχής τους. 

Πρόσκληση να επισκεφθούν τη Λέσβο

Μετά το τέλος της εκπαιδευτικής δράσης ο Διευθυντής του Μουσείου Καθηγητής Νικόλαος Ζούρος προσκάλεσε τους μαθητές και την εκπαιδευτικό του Σχολείου της Κερασιάς να επισκεφθούν τη Λέσβο και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου προκειμένου να γνωρίσουν από κοντά τα απολιθώματα της Λέσβου και να πραγματοποιήσουν εκπαιδευτικές δράσεις στο Μουσείο.